Centric relatiedag 2025: samen op weg naar de digitale overheid van morgen

Het was een gezellige én inhoudelijke relatiedag van Centric Digitale Overheid, op 11 september 2025 in het NBC Congrescentrum in Nieuwegein. Common Ground en de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS) geven de digitale overheid een stevige impuls. De oproep was helder: laten we daar samen de schouders onder zetten.

Ruim driehonderd professionals uit de lokale overheid kwamen bij elkaar om bij te praten over recente ontwikkelingen in de digitale overheid. De inhoud stond centraal, met sessies over onder meer cloudstrategie, AI en data. Tegelijkertijd was er volop ruimte voor ontmoeting, een poging in de flightsimulator of gewoon een hapje en een drankje. Het leuk hebben met elkaar is belangrijk, zei voormalig ‘cyberburgemeester’ Sebastiaan van ’t Erve bij de opening: “Het is veel werk om samen vorm te geven aan de digitale overheid van morgen; laten we dat met plezier doen!”

Common Ground en NDS als aanjagers van de digitale overheid

“Vandaag bespreken we de twee grote thema’s die de digitale overheid van morgen aanjagen: de NDS en Common Ground. We werken als Centric al jaren met gemeenten aan de realisatie van Common Ground. Met de NDS hebben we nu voor het eerst een strategie voor de gehele overheid,” stelde Maarten Hillenaar, algemeen directeur Centric Digitale Overheid, aan het begin van de dag.

In een panelgesprek ging voormalig staatssecretaris Digitalisering Zsolt Szabo dieper in op de NDS: “De overheid maakt al decennia plannen over wat er beter moet in digitalisering. Er lag een hele stapel goede ideeën. Ik wilde die stapel terugbrengen tot maximaal tien pagina’s, geschreven vanuit alle overheden, niet alleen de departementen. Ik ben er trots op dat dat is gelukt. En dat na de val van het kabinet alle overheden de politiek met klem hebben opgeroepen vooral door te gaan met de NDS.”

NDS biedt focus

Sebastiaan van ’t Erve, voormalig burgemeester van Lochem en voorzitter van de Gebruikersvereniging Centric, zei in het panel: “Mooi om te zien dat er zoveel steun is voor de NDS, vanuit de hele overheid. Dat hebben we nodig, onder meer om verder te standaardiseren. Over standaarden beslis je niet als één overheid; dat doe je samen, in gesprek met de markt. We hebben elkaar nodig om slimme oplossingen te vinden voor de uitdagingen in de digitale overheid.”

Ook Dieneke Schouten, operationeel directeur Centric Digitale Overheid, is blij met de NDS: “De prioriteiten waar de NDS op inzet, zijn essentieel voor een goed functionerende digitale overheid. We weten allemaal uit de praktijk dat uitvoering makkelijker en beter gaat als je aan de voorkant zaken goed regelt — zoals standaarden.” De prioriteiten in de NDS zijn bewust beperkt tot zes, aldus Szabo: “Want dat geeft focus. Alle overheidslagen kunnen hier nu concreet mee aan de slag.”

Centric biedt een soevereine overheidscloud

Een van de NDS-prioriteiten gaat over de cloud. Er wordt ingezet op een overheidsbreed cloudbeleid en een soevereine clouddienst. In een deelsessie gingen Leen Blom (chief technology officer) en Gerco Koks (chief architect) dieper in op wat een soevereine cloud is en vertelden zij over de soevereine cloud die Centric aanbiedt. De voordelen van de cloud gelden ook hier, zoals schaalbaarheid. Het verschil is dat alle data en bedrijfsprocessen volledig binnen Nederlandse grenzen blijven. “We bouwen deze soevereine cloud samen met een Nederlandse infrastructuurpartner. We kiezen voor de meest veilige optie: een cloud binnen Nederland,” aldus Blom.

Controle op data en bedrijfsprocessen

“Soevereiniteit in de cloud gaat over controle op geografisch, juridisch en operationeel vlak,” zei Koks. Met wat Centric nu ontwikkelt, is die controle op data en bedrijfsprocessen op al die vlakken geborgd. Kenmerken van de Centric-soevereine cloud zijn een hoog veiligheidsniveau, het centraal stellen van data, verbondenheid om ketensamenwerking te ondersteunen én intelligentie. Blom: “Deze cloud moet nieuwe vormen van verwerking ondersteunen, zoals AI-workflows die activiteiten automatiseren en AI-agents die met data in gemeentelijke systemen aan de slag gaan. Deze en andere nieuwe vormen ondersteunen we in de soevereine cloud.” Hij besloot: “Onze cloudstrategie richt zich op het behouden van controle, binnen de kaders van Common Ground, terwijl klanten innovaties kunnen blijven gebruiken.”

Een informatiemodel voor alle gemeenten

Tijdens de opening benadrukte Dieneke Schouten het al: voor standaardisatie heb je technische én semantische standaarden nodig. In de sessie over het Gemeentelijk Gegevensmodel (GGM) werd dit verder uitgediept. Adviseur informatiestandaarden Arjen Brienen en senior data-architect Ashkan Ashkpour, beiden bij de gemeente Delft, vertelden over dit informatiemodel, dat alle beleidsterreinen omvat die onder de verantwoordelijkheid van gemeenten vallen. Delft startte ongeveer acht jaar geleden met de bouw, aldus Brienen: “We wilden grip krijgen op grote opgaven zoals jeugdzorg, de woonopgave en de aanpak van ondermijning. Dat kan alleen als we op een gestandaardiseerde wijze over gegevens beschikken. Daar zorgt het GGM voor.”

Een vliegende start met hulp van de GGM-community

Het informatiemodel fungeert als een gestandaardiseerde tussenlaag, met eenduidige definities van begrippen zoals inkomen, huishouden en cliënt. Zo vind je data uit verschillende bronnen die aan die definitie zijn gekoppeld. “Die eenduidige blik op gegevens in alle gemeentelijke beleidsdomeinen helpt enorm bij datagedreven werken,” zei Ashkpour. Intussen is het GGM allang niet meer alleen van Delft. Zo’n 150 gemeenten werken mee, gebruiken en verbeteren het, en geven dat weer terug aan de community. Het model en hulpmiddelen zijn te vinden op de GitHub-pagina van het GGM. Ook Centric heeft het model omarmd en levert data GGM-compatible aan.

Hoe gebruik je het GGM voor je eigen gemeente? Ashkpour gaf een paar tips: “Begin klein, bijvoorbeeld met een cliënt met een aantal voorzieningen. Kies een onderdeel dat je later kunt hergebruiken, zoals de BAG. Doe dit met mensen uit je hele organisatie, niet alleen BI-specialisten. Bouw zo, stap voor stap, aan je datafundament.” Gemeenten vullen hun eigen versie van het ‘lege’ GGM in, gesteund door de community. Op GitHub zijn hulpmiddelen beschikbaar voor een vliegende start, zoals een startersgids en DDL-modellen waarmee je het logische GGM direct vertaalt naar fysieke databasetabellen.

Geen datagedreven overheid

Techniekfilosoof Rens van der Vorst sloot de relatiedag af met een kritisch en wervelend betoog over hoe technologie ons leven beïnvloedt. En dat we daar niet altijd blij mee moeten zijn. Veel technologieën die ons leven bepalen, zijn volgens hem ontwikkeld door “jonge, witte mannen” in de Verenigde Staten, “nerds die oplossingen maken voor nerds”. Gezellig samen winkelen maakte plaats voor online shoppen; sporten voor gamen.

Technologie verandert ons en maakt ons niet per se betere mensen, aldus Van der Vorst. In zijn boeken en lezingen pleit hij voor kleine guerrilla-acties die het menselijk perspectief weer centraal zetten. En hij waarschuwt voor te veel focus op technologie: “Ik hoor over de transitie naar een datagedreven overheid. Maar dat is verkeerd. Ik wil wonen in een inwonergedreven gemeente die haar werk ondersteunt met data. Dat is echt iets anders.”

Bouwen voor de toekomst

Hoe bouwen we samen aan de digitale overheid van morgen? Dat was de centrale vraag van deze relatiedag van Centric Digitale Overheid. De toon was positief: het is veel werk, maar we komen er wel. Met Common Ground wordt al geruime tijd gebouwd aan de overheid van de toekomst; de NDS geeft daar extra richting en snelheid aan. Centric werkt daar als grote, volledig Nederlandse partij aan mee.

De roerige periode die het bedrijf heeft doorgemaakt, is nu definitief afgesloten, zei CEO Hans van Waaijenburg in het slotwoord: “We hebben ingrijpende beslissingen moeten nemen om de boel in orde te brengen. Nu zijn we aan het bouwen voor de toekomst, samen met onze relaties.”